голова

-ы, αιτ. голову, πλθ. головы, -лов, -ам θ.

1. κεφάλι, -ή•

голова болит το κεφάλι πονά•

повернуть -у στρέφω το κεφάλι•

лысая φαλακρό κεφάλι•

отрубить преступнику -у κόβω το κεφάλι του εγκληματία.

2. μτφ. νους, διάνοια, μυαλό, πνεύμα•

светлая голова φωτεινό μυαλό•

пустая голова κούφιο κεφάλι (κουφιοκέφαλος, φυρόμυαλος)•

замечательная голова μεγαλόνους, εξαιρετικός νους, αξιόλογο πνεύμα•

быть (человеком) с -ой είμαι άνθρωπος υαλωμένος•’ сумасбродная голова μισότρελλος, ημιπαράφρονας.

3. α. κ. θ. καθοδηγητής, αρχηγός, ιθύνων•

он им голова αυτός είναι αρχηγός τους•

городской (παλ,) δήμαρχος.

4. κεφαλή φάλαγγας.

5. κομμάτι, τεμάχιο (σαν μονάδα μέτρησης)•

сто -лов скота εκατό κεφάλια ζώα•

голова сыра κεφάλι τυριού.

εκφρ.

без -ы – ανόητος, κουτός•

с -ой – μυαλωμένος, έξυπνος, νοητικός•

в -ах – στο κεφαλάρι του κρεβατιού•

обрушиться на -у чью – επιτίθεμαι κατά τίνος•

с -ы – από τον καθένα, από το κάθε άτομο•

через -у чью – εν αγνοία κάποιου, κρυφά από κάποιον•

закружилось в -е – ζαλίστηκα•

голова кружится – ζαλίζομαι μου έρχεται ζαλάδα•

вешать (повесить) -у – κρεμώ, κατεβάζω το κεφάλι (από θλίψη κλπ.), αποθαρρύνομαι•

вымыть (намылить) кому -у – τιμωρώ αυστηρά, τσεκουριάζω κάποιον•

сложить -у – φονεύομαι, πέφτω, χάνομαι•

не сносить -у – δεν φέρω το κεφάλι (πληρώνω με το κεφάλι, με τη ζωή)•

выдать -ой – παραδίνω για εξόντωση,προδίνω•

выдать себя с -ой – εκμυστηρεύομαι (λάθος, ενοχή)•

заплатить -ой – πληρώνω με το κεφάλι (με τή ζωή)•

отвечать ή ручаться -ой – εγγυώμαι με το κεφάλι, κόβω το κεφάλι μου, να μη ζήσω•

вбить ή вколотить себе в -у – εμφυσώ, εμπνέω στον εαυτό μου, ριζώνω (πεποιθήσεις κ.τ.τ.)• выбрасить ή выкинуть из головы αποβάλλω, βγάζω από το μυαλό (λησμονώ)•

выйти ή вылететь, выскочить из -ы – διαφεύγω του νου (δε θυμάμαι, ξεχνώ)•

не выходить ή не идти из -ы – δε μου βγαίνει από το μυαλό, το νου (θυμάμαι συνεχώς)•

в первую -у – στην πρώτη σειρά, πριν απ όλα•

-у давать на отсечение – κόβω το κεφάλι μου ζεγγυώμαι απόλυτα)•

есть голова на плечах – το ‘χω το κεφάλι μου (το νου, τα λογικά μου)•

быть на -у выше кого; быть -ой выше кого – κατά πολύ υπερέχω από κάποιον•

на свою -у – προς βλάβην του εαυτού μου (του κ.τ.τ.), κακό του κεφαλιού του (μου κ.τ.τ.) θα κάμει, κάμω κ.τ.τ.

с -ой погрузиться ή окунуться – ρίχνομαι με τα μούτρα (αφοσιώνομαι ολοκληρωτικά)•

с• больной -ы на здоровую – τα ρίχνω η τα φορτώνω στον άλλον (που είναι αθώος)•

с (ή от) -ы до пят – από το κεφάλι ως τα πόδια ή ως τα νύχια•

сам себе голова – είμαι (ει,ναι κλπ.) αυτεξούσιος, αυτοκέφαλος•

хотя ты здесь, а голова там – αλλού έχεις το νου σου ή αν και παρών, αποδημείς•

ходить на -е – ατακτώ, θορυβώ, κάνω ο,τι θέλω (συνήθως για παιδιά)•

на свежую -у – με ξεκούραστο κεφάλι, με ξεσκοτουριασμένο το μυαλό•

поднимать -у – σηκώνω κεφάλι (παίρνω θάρρος, απειθαρχω, αυθαδιάζω)•

разбить на -у – κατασυντρίβω, κατανικώ, νικώ κατά κράτος•

у меня этого даже и в -е не было – ούτε καν το σκέφτηκα ή ούτε καν μου πέρασε από το νου•

мне пришла мысль в -у – μου ήρθε (κατέβηκε) η σκέψη•

адамова голова – α) νεκροκεφαλή, β) είδος νυχτερινής πεταλούδας•

снять -у с кого – κάνω κάποιον να κρεμάσει το κεφάλι (ταπεινώνω).